Surmenage, wat houdt het in? Het is een moeilijk woord voor overspannenheid die langere tijd aanhoudt. Het ontstaat door stressklachten die opstapelen omdat de balans tussen draagkracht en draaglast chronisch niet in evenwicht is. In dit artikel gaan we verder in op het onderwerp surmenage en wat de oorzaken zijn.
Surmenage betekenis
Ben ik overspannen? Is de vermoeidheid die ik voel normaal? Hoe kan het dat ik mij nu al overspannen voel? Iedereen heeft wel eens stress of voelt zich moe, maar vanaf welk moment is er sprake van surmenage? Het hebben van surmenage betekent dat je chronische stressklachten ervaart.
De klachten kunnen verschillend zijn en ontstaan vaak door een complexe samenloop van omstandigheden. In eerste instantie lijkt er vaak weinig aan de hand, je neemt een dag extra vrij om bij te komen en gaat ervanuit dat het dan weer beter gaat. Op het moment dat de overspannen gevoelens langere tijd aanhouden en je niet goed meer tot rust kan komen of kan ontspannen, dan is er meer aan de hand. Er zijn verschillende situaties mogelijk die ervoor zorgen dat je uit balans raakt waardoor je chronisch stress gaat ervaren en de kans op een burn-out aanzienlijk groter wordt.
Je kunt spreken van overspannenheid als je nog redelijk tot goed kunt functioneren en de klachten na maximaal zes weken over zijn door bijvoorbeeld meer rust te nemen. De symptomen van surmenage kunnen tot wel zes maanden aanhouden, ook als je probeert met regelmaat te ontspannen, je merkt dan vaak dat dit niet goed meer lukt. Fysieke of mentale activiteiten kunnen de symptomen zelfs verergeren op een gegeven moment. Het wordt dan lastiger om je dagelijkste bezigheden uit te voeren.
Als je op dit moment niet ingrijpt is de kans op een burn-out zeer reëel. Als het zover komt kun je niet meer goed functioneren in het dagelijks leven en ben je vaak genoodzaakt je volledig ziek te melden. Je bent dan zowel fysiek, als mentaal volledig uitgeput. Merk je deze symptomen op bij je medewerkers? Laat je inspireren door workshops voor bedrijven om oplossingen te vinden.
Ontvang onze Vitaliteitskalender voor 2026 als eerste
Ik wil de kalender ontvangen
Meer dan 2.000 bedrijven hebben zich al ingeschreven
Meer dan 1.000 bedrijven hebben zich al ingeschreven
4 oorzaken surmenage en overspannenheid
Wat zijn de oorzaken van surmenage? Dit kan heel erg verschillen per persoon, hieronder een overzicht van 4 meest voorkomende oorzaken van surmenage.
Dagelijkse gebeurtenissen
Het klinkt misschien onlogisch, maar ook de dagelijkse gebeurtenissen kunnen stress opleveren terwijl je er zelf niet van bewust bent. Denk hierbij aan de file waar je elke ochtend in staat onderweg naar kantoor en waar je je over opvreet. Of het stoplicht dat op het laatste moment nog op rood springt en je op de rem moet staan. Het zijn de kleine situaties die je overkomen die een stressreactie oproepen. Als je hier niet goed mee omgaat kunnen ze op langere termijn gaan stapelen en zo chronische stress creëren wat een constant gevoel van overspanning geeft.
Chronische overbelasting op het werk en privé
De taken die jij dagelijks verricht kunnen alles bij elkaar te veel worden. Niet omdat hard werken slecht voor je is, maar vooral als er weinig tot geen herstelmomenten tussendoor zijn. Dit zorgt onder andere voor spanning in je lichaam en een gevoel van overspanning.
Denk aan een combinatie van een baan een paar dagen in de week, huishoudelijke taken, het zorgen voor je kinderen en allerlei regelwerk wat tussendoor komt. Zodra er te veel gevraagd wordt op zowel het werk als in je privé situatie en er is te weinig tijd voor echt herstel, dan kun je gemakkelijk overbelast raken. Bij het vinden van de juiste balans tussen inspanning en ontspanning kun je vaak wel wat hulp gebruiken aangezien onze hele maatschappij erop gericht is om maar door te gaan. Dit zorgt voor een behoorlijke druk.
Levensgebeurtenissen
Buiten de dagelijkse gebeurtenissen zijn er natuurlijk ook nog de ingrijpende levensgebeurtenissen die voor veel stress kunnen zorgen. Let op dat het hier niet alleen gaat om de vervelende gebeurtenissen zoals het overlijden van een naaste, een scheiding of je baan verliezen. Ook positieve gebeurtenissen kunnen voor stress zorgen en je uit balans brengen. Denk aan een huwelijk, een verhuizing of de geboorte van een kind. Als er veel dingen om je heen veranderen, kan dit voor behoorlijke spanning zorgen.
Persoonlijke eigenschappen
Heb je een grotere kans op surmenage door bepaalde persoonlijke eigenschappen? Ja, ook dat is een mogelijkheid. Ben jij iemand die erg gedreven is, perfectionistisch is ingesteld, zich altijd verantwoordelijk voelt en mensen tevreden wil houden, dan kan dit op de lange termijn ook zorgen voor overspannenheid en chronische stress. Deze eigenschappen maken je namelijk gevoeliger voor stress. Als je hier niet op een goede manier mee omgaat kan dit gemakkelijk doorslaan en zich uiten in ergere klachten die langer aanhouden.
Surmenage klachten herkennen
De specifieke symptomen van surmenage kunnen van persoon tot persoon verschillen, en kan op de ene dag erger zijn dan de andere. De volgende surmenage gezondheidsklachten zijn de meest voorkomende:
- Vermoeidheid
- Geheugen- of concentratie problemen
- Gevoel van ‘hoofd vol watten’
- Keelpijn
- Hoofdpijn
- Last van de buik
- Hoge ademhaling
- Verkrampt gevoel op de borst
- Spanning in de schouders en/of nek
- Continue gevoel van spanning in je lichaam
- Vergrootte lymfeklieren in de oksels of hals
- Onverklaarbare gewrichts- of spierpijn
- Duizeligheid die erger wordt wanneer je van liggen of zitten gaat staan
- Hartkloppingen
- Slaapproblemen
- Kort lontje
- Snel emotioneel
- Extreme uitputting na fysieke, emotionele of mentale inspanning
- Verslechterde weerstand
Surmenage: De verbinding tussen stress en burn-out
Als je je realiseert dat je overspannen raakt en/of chronische stress klachten ervaart (langer dan 6 weken), dan is het handig om z.s.m. in actie te komen. Alleen dan kun je de burn-out voorkomen, en zorg je ervoor dat je niet verder wegzakt. Het gevaar is dat je inschattingsvermogen ook beïnvloed wordt door stress; je kunt minder helder denken. Je automatische reactie is vaak dat het zo’n vaart niet zal lopen en dat je denkt ‘zo erg is het nog niet, ik wacht het nog even af’ met alle risico’s van dien.
Als jijzelf niet weet hoe je deze situatie moet aanpakken of het lukt je onvoldoende om een goed resultaat te krijgen, dan is het van belang om professionele hulp te vragen zodat jij hierin kan worden ondersteunt. Het kan worden behandeld maar het vereist de hulp van een professional in de geestelijke gezondheidszorg, die een evaluatie kan geven en die begeleiding bij het ontwikkelen van een behandelplan kan bieden om zo een burn-out te voorkomen.
Als je er op tijd bij bent kun je denken aan een vitaliteitscoach, stress coach of een burn-out coach, zij kunnen je individueel begeleiden bij zowel je fysieke, emotionele als je mentale gezondheid. De coaches hebben veel verstand van burn-out, overspannenheid en stress en kunnen laagdrempelig de juiste begeleiding bieden. Vaak met ondersteuning van ontspannende activiteiten, opzoek naar een gezonde manier van leven en een betere leefstijl. Op deze manier kun je samen onderzoeken hoe je je zo snel mogelijk weer ‘jezelf’ voelt.
Voor werkgevers wordt het steeds belangrijker om niet alleen te focussen op preventie, maar ook op amplitie. Dit betekent het actief versterken van welzijn en werkgeluk binnen organisaties. In plaats van alleen problemen op te lossen, richt amplitie zich op het vergroten van vitaliteit, betrokkenheid en motivatie op de werkvloer.
Populaire activiteiten
Surmenage voorkomen?
We denken graag vrijblijvend met je mee met welk traject of welke workshop je het meeste geholpen zou zijn. Heb je hier al een duidelijk idee over, vraag dan vrijblijvend een offerte aan.
